مقدمه
هارد و ریکاوری اطلاعات بسته به نوع و تکنولوژی هارد متنوع است. از لحاظ تکنولوژی هارد دیسک ها دو مدل کلی H.D.D و S.S.D طراحی شده است. این مدل ها به دو بخش داخلی و بیرونی ساخته می شوند. هارد دیسک HARD DISK DRIVER دستگاهی الکترومکانیکی برای ذخیره سازی داده های دیجیتالی شماست از صفحات دایره شکل دوار با آلیاژ فلزی خاص مغناطیسی که با استفاده از هد های مغناطیسی که توسط بازوهای مکانیکی عقب وجلو می شوند کار می کنند و برای هر دیسک دو هد وجود دارد که اطلاعات پشت و روی دیسک را می خوانند. دیسک یا پلاتر از تعداد زیادی سکتور تشکیل شده که اطلاعات در آنها بصورت صفر و یک ذخیره می شوند .
به طور کلی کارکرد هارد به این صورت که دیسک با سرعت 4200 یا 15000 دور در دقیقه حرکت می کند و هد ها با حرکت کردن اطلاعات مورد نیاز را ذخیره یا بازخوانی می کنند و در ابعاد 1.8 اینچ و 2.5 اینچ و 3.5 اینچ طراحی شده اند و در مدل های IDE ,SATA,EXTERNAL,SAS طراحی شده اند.
IDE( Integrated Drive Electronics) مدلی که با سرعت 33 میگ بر ثانیه سالها پیش جای خود را به هارد های ساتا با سرعت حداقل 150 میگ بر ثانیه داد .
(Serial Attached SCSI) SAS برای سرورها طراحی شده اند دارای سرعت بالاتر و عمری دوبرابر و با امنیت بیشتر برای حفظ اطلاعات با 10K ,15K سرعت دارند .
بزرگترین ضعف این هارد ها در مقابل ضربه و جابجایی در حالت روشن حساس می باشند .
هارد SSD (Solid Sata Drivers)
این نوع هارد بخش میکانیکی ندارد و در مدل های sata , m2 ,msata ,nvme , طراحی شده اند . و از قسمتهای مختلف مثل nand memory , cashe , chip control ساخته می شوند. سرعت خواندن و نوشتن این نوع هارد خیلی متنوع هستند و درگاه های ورودی آنها نیز متنوع هستند . اس اس دی ها در مقابل ضربه مقاوم و در مقابل نوسانات و شوک های الکتریکی و دما حساس هستند .
تفاوت HDD و SSD
HDD ها در بازیابی اطلاعات عمل کرد بهتر و قابل ریکاوری هستند و عمر بیشتری نسبت به هارد های ssd دارند .تنها ضعف آنها سرعت پایین و آسیب پذیری در مقابل ضربه و حرکت است .که باعث بد سکتور و دیلی در این نوع هارد می شوند .
SSD ها در بازیابی اطلاعات ضعیف ترند و احتمال ریکاوری در آنها پایین تر است . طول عمر آنها نسبت حجم خواندن و نوشتن و مدت زمان استفاده محدود می شود. زمان تقریبی طول عمر هارد و خطا ها را می توان با نرم افزار های معرفی شده توسط همان برند یا نرم افزار های دیگری مثل hard disk sentinel مشخص کرد. SSD ها در حال توسعه هستند و سرعت و ظرفیت آنها هر روز در حال پیشرفت هستند .
ریکاوری یا بازیابی اطلاعات
نکته مهم که کارشناسان تعمیرجت به شما کاربران عزیز توصیه می کنند : همیشه از اطلاعات خود پشتیبانی بگیرید.
برای ریکاوری اطلاعات هارد روش های مختلفی وجود دارد :
اولین روش استفاده از نرم افزار های ریکاوری در جعبه ابزار سایت تعمیرجت دانلود کنید .نرم افزار هایی مانند:
wise data recovery – I care data recovery – recovery my files – auslogics file recovery – active file recovery در صورتی که سلامت هارد بالا باشد وبدسکتور یا خرابی در هارد نباشد می توان از این برنامه ها استفاده کرد . نکته مهم بعد از پاک شدن هارد هیچ گاه اطلاعات ریکاوری شده را روی همان هارد نریزید . فایل هم نام باعث می شود دیگر ریکاوری نشوند .
توضیح کلی در مورد پاک کردن یا فرمت سطحی به معنای پاک کردن آدرس فایل ها است ولی اطلاعات در سکتورها باقی می مانند تا اطلاعات جدیدی بروی آنها ریخته شود و دیگر غیر قابل بازگشت می شوند .
توصیه کارشناسان تعمیرجت به شما این است که در صورت اهمیت زیاد اطلاعات سعی به تست روش های مختلف نکنید ممکن است با تست روش های مختلف امکان ریکاوری را پایین بیاورد و یا مقداری از فایل ها را خراب کنید . بهترین کاراین است به مراکز ریکاوری تخصصی همچون تعمیرجت مراجعه کنید . در این مراکز با استفاده از دستگاه هایی مانند mrt pro ultra repair & recovery 5port جزو بهترین دستگاهای ریکاوری و تعمیرات هارد می باشد که در سال 2023 حدود چهار تا ده هزار دلار قیمت دارد و این کارت نیاز به کامپیوتر با قدرت پردازش بالایی دارد و قابلیت تعمیر هارد و پروگرام فریمور برداشتن پسورد را دارد و قسمت ریکاوری امکانات مختلفی دارد و هم زمان 4 هارد SATA و یک هارد IDE را پشتیبانی می کند .
تعمیرجت به جدیدترین آپدیت این دستگاه مجهز می باشد .
دستگاه بعدی PC3000 می باشد که محصول شرکت ACELAP است. امکانات تعمیرات هارد این محصول قوی تر از محصولات دیگر می باشد. همچنین کار با نرم افزار آن نیاز به تخصص بیشتری دارد و دارای تنوع زیادی است این محصولات در سال 2023 از 3500 دلار تا 13000 دلار قیمت دارند. دستگاه دیگر با نام DOLFHIN DATA LAB که تکنولوژی ضعیف تری دارد و استفاده از آن خیلی مرسوم نیست .
جراهی هارد H.D.D
در صورت خرابی هد هارد دیسک هایی که امکان ریکاوری را نمی دهد. تنها راه انتخاب یک هارد مشابه هارد معیوب با فریمور و سال تولید و مدل و پرو داکت نامبر و یا چند رقم سریال مشابه باشند . هر دو هارد توسط تکنسین با تجربه باز شده و هدهای سالم را با معیوب ها در محیط ایزوله یا کلین روم تعویض می کند . بعدبا استفاده از MRT & PC3000 اطلاعات را ریکاوری کرده و به هارد دیگری انتقال می دهیم .
انواع پسورد های هارد و روش پاک کردن آن :
- پسورد که توسط بایوس لپ تاپ بروی هارد گذاشته می شود وهارد قابل استفاده نیست و تنها با دستگاه PC3000 & MRT قابل برداشت .
- پسورد BITLOCKER که به راحتی در ویندوز دسترس می باشد و بسیاری از نرم افزار های پسورد گذاری بر پایه آن می باشند. که با گذرواژه و یا حساب ماکروسافت و یا ریکاوری کی که از 48 رقم تشکیل شده است .که این نوع نرم افزار کل اطلاعات را اینکریپت می کند پیام یا اطلاعات با استفاده از یک الگوریتم، رمزگذاری شده و علائم رمزی به وجود میآید که فقط در صورت رمزگشایی قابل خواندن هستند . در صورت عدم دسترسی به پسورد قابل ریکاوری نمی باشد و فقط با فرمت کردن می توانید از فضای هارد مجدد استفاده کنید .
- پسورد هاردهای اکسترنال وسترن دیجیتال قابل بازیابی و یا پاک کردن نیستند و در حفظ و نگهداری این رمز کوشا باشید .
هارد های H.D.D در اثر ضربه یا جابجایی در حین کار و یا عملکرد بعضی از ویروسها و قطع ناگهانی هارد و فرسودگی و فرمت کردن بیش از حد باعث بدسکتور هارد می شوند به طور ساده سکتوری که در زمان نیاز خواندن و نوشتن اطلاعات پاسخگو نباشد بد سکتور گویند واین خطاها در اسمارت هارد ذخیره می شود . شما می توانید با نرم افزار های مختلف به این اطلاعات دسترسی پیدا کنید. یکی دیگر از خطاهای هارد پاسخگویی با تخیر است که Delay نامیده می شود که باعث کندی هارد می گردد. به مجموعه خرابی های هارد باعث می شود سلامت یا HEALTH پایین بیاید و در اجرای برنامه ها خطا ایجاد شود .
در این موارد میتوانید از نرم افزار هایی مانند H.D.D SCAN (اطلاعات را پاک می کند ) – MINITOOLS , H.D.D REGENERATOR می توان بررسی و تعمیر نمود .
نتیجه گیری
بررسی چند برند H.D.D از نظر بازیابی اطلاعات در ذیل آمده است:
- وسترن : در ریکاوری دارای بالاترین درصد بازیابی می باشند .
- توشیبا : دارای عمر نسبتا بالاتری هستند .
- سیگیت : امتیاز متوسط از لحاظ عمر و بازیابی اطلاعت هستند .
- سامسونگ : امتیاز متوسطی دارد ولی در تولید SSD ها پرچمدار سرعت و کیفیت می باشد .
- هیتاچی : نسبا خرابی بیشتری دارد و طراحی کیفی ضعیف تری دارند .